Adım başı tarih kokan şehir, ruhu olan şehir derken az bile demiş olabiliriz. Üsküdar’da boğazın dibinde keşfedilmeyi bekleyen bir tarihin varlığından ne kadar haberdarız? Ulaşımın merkezinde olan, her gün binlerce insanın önünden geçtiği, yaşadığı şehrin farkında olmayan hayatın geçim derdinden ya da gereksiz vakit ve para harcamalarını yaptığımız önceliklerimiz yüzünden geçmişini araştırmayıp, tarihini yorumlayamayan insan yığını olmaktan öteye gidemeyen toplum olma yolunda ilerlerken, kafamızı hafifçe kaldırdığımızda tarihi tünele yakın boğaza nazır Beylerbeyi Sarayı ile tarihi karanlıklarımızı aydınlatabilirsiniz.
Beylerbeyi Sarayı yakın tarihimize ışık tutan Sultan Abdülaziz’den Mustafa Kemal Atatürk’e kadar önemli şahsiyetlerin yaşadığı saraydır. 1860–1865 yılları arasında mimar Sarkis Bey’e yabancı devlet adamlarının ağırlanması için konuk evi olarak Abdüllaziz tarafından yaptırılmış. Sarayın dış görünümü batı ve doğu karışımı mimarisi ile boğazın en güzel yerine kurulmuş olan sarayı dışı kadar içi de oldukça ihtişamlı ve her biri parçası, dekoru tamamıyla o günlere ait olan saray da Türk aile yapısına uygun ev planı görülmektedir. Yazlık olarakta kullanılan saray da toplam 24 oda 6 salon 1 hamam ve 1 banyo bulunmaktadır. Sarayın içinde bulunan parçaların çoğu farklı ülkelerden özellikle getirtilmiş ya da bazı ülkeler hediye olarak saraya göndermiştir. Örneğin Mısır’dan hasır halılar, Fransa’dan saatler, Çin ve Japonya’dan vazolar ve ihtişamlı Bohemya avizeleri… Saray’ın büyük havuz bulunan odası, şamdanları avizeleri ve varaklı oturma grupları farklı tasarımlarda yatak odaları ile saray tam anlamıyla büyüleyici…
Sarayı gezerken bu merdivenlerden kimler indi ya da kapalı kapılar ardında bu toplantı odalarında neler konuşuldu, bu koltuklarda kimler oturdu diye bunları düşünürken tarih size anlatmaya başlar. Bu saray da 6 yılı geçmiş Osmanlı döneminin en önemli sultanlarından II. Abdülhamit’in çalışma odasını ile vefat ettiği odasını görmek duygularınıza tercüman olur gibi kulağınıza fısıldar o günleri. Adeta dışarıya adımını atamayan Abdülhamit, bu sarayda sürgün hayatı yaşamış. Kim bilir sürgünde olan Abdülhamit’in bu sarayın duvarlarına ve eşyalarına fısıldadığı neler vardır.
Cumhuriyet döneminde Beylerbeyi Sarayı aynı amaç için kullanılmış. Atatürk’te yabancı devlet adamlarını bu sarayda ağırlamıştır. Ayrıca Balkan Oyunları Festivali, 1936 yılında Atatürk’ün önderliğinde Beylerbeyi Sarayı’nda düzenlenmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün balkan ülkeleri arasında ki dostluk adına düzenlediği törende büyük havuzun bulunduğu Beylerbeyi Sarayı’nın keşfedilmesi gereken bahçesi, içinde bulunan bambu ağaçları, köşkleri, heykelleri, dış mimarisi ve içindeki ihtişamlı eşyaları ile sizleri bekliyor. Tarihe doyacağınız belki sorularınıza cevap bulacağınız ya da yeni sorularla yeni yerlerde keşfe çıkacağınız bu saray da çayınızı yudumlayıp boğaz havasının tadını çıkarmayı unutmayın.
