Bir bebeğin ilişkilerindeki yolculuk anne rahmine düştüğü anda başlar. Bebeğin doğmasıyla beraber ilk bağ kurduğu kişiler onu kucaklayan ebeveynleri olur. Ebeveynleriyle kurduğu bağlanma stilinin etkisiyle beraber bu bebekler büyüdükçe çevresine ve ilişkilerinde partnerlerine karşı öğrendiği bu bağlanma türünün etkileriyle yaklaşır.
Anne karnında başlayan bu yolculukta edindiğimiz bağlanma stilini geliştirmemiz ve dönüştürmemizin etkisiyle beraber ilişkilerimizin bizi mutlu etme şeklini de etkilemiş oluruz. Bahsettiğimiz bu bebeklik döneminden itibaren başlayan ve yetişkinlik döneminde de ilişkilerimizde etkisi altında olduğumuz bağlanma stilleri genel olarak 4 tür olarak gerçekleşir.
- Güvenli bağlanma
- Kaygılı bağlanma
- Kaçıngan bağlanma
- Karışık bağlanmadır
Güvenli bağlanma
Güvenli bağlanma stiline sahip olan bireylerin çocukluğunda, ebeveynleriyle beraber güvende olduklarını hissettikleri, ihtiyaçlarına karşı gerekli özeni ve ilgiyi gördükleri bir geçmişi vardır. Bu durumun da yetişkinlikteki ilişkilerine oldukça pozitif şekilde yansıdığını gözlemleriz. Bu bireylerin güven esaslı ilişkileri olduklarından dolayı partnerleri ve arkadaşlarıyla duygularını paylaşma konusunda daha rahattırlar. Güvenli bağlanan kişilerin öz sevgi konusunda daha gelişmiş becerileri olduğundan dolayı kendilerini sevilmeye değer görürler ayrıca kişinin öz saygısı olduğu için kurduğu ilişkilerde de saygı faktörüne oldukça önem gösterirler.
Kaygılı bağlanma
Kaygılı bağlanma türüne sahip kişilerin, çocukluklarında ebeveynlerinin çocuklarının ihtiyaçlarını karşılama konusunda göstermiş olduğu dengesiz tavırlardan dolayı bu bireyler hayatlarının ilerleyen dönemlerinde ihtiyaçlarının karşılanması konusunda sürekli savaşan kişiler haline gelirler. Ayrıca gelişim döneminde ailesinden gördüğü dengesiz davranışlardan dolayı da ilerideki ilişkilerinde partnerlerinin veya arkadaşlarının onları sevmekten vazgeçeceğine dair duydukları derin endişeler vardır. Ayrıca kaygılı bağlanan kişiler çocuklukta yeteri derecede ihtiyaçlarının karşılandığını hissetmediği için de bu ilgi ve alakayı hayatlarında görebilmek için kurdukları ilişkileri hayatlarının merkezine koyarlar. Bu durum sonucunda ise ilişkileri bittiğinde çok kötü bir ruh haline girerler. Ayrıca bu kişiler ilişkilerinde ilgiyi hissedebilmek uğruna çok fazla manipülatif, mücadeleci ve kontrolcü olurlar.
Kaçıngan bağlanma
Kaçıngan bağlanma stiline sahip olan kişilerin ebeveynleri onlara karşı çocukluk döneminde uzak, soğuk ve tepkisiz yaklaşması muhtemel olan kişilerdir. Çocuklar evde gördüklerini hayatlarında uyguladıkları için de, böyle bir evde büyüyen çocukların ilişkilerinde bağlanmaktan kaçan ve korkan kişiler olması kaçınılmaz olur. Ayrıca bu bağlanma türüne sahip olan kişiler, ebeveynlerinin onlara karşı sergiledikleri uzak tavırların yarattığı sarsıntı nedeniyle de ilişkilerinde karşısındaki kişilere güvenmekte oldukça zorlanırlar. Bu kişiler yakınlığı ve yakınlaşmayı özgürlüklerine dair bir tehdit olarak algıladıkları için de bağlanmaktan kaçınırlar. Bu özgürlüklerine tehdit oluşturduklarına olan inançları nedeniyle ise tek bir partnerle yakınlık kurmak yerine bağlanmanın gerçekleşmediği tek gecelik ilişkileri tercih ederler.
Karışık bağlanma
İlişkilerde karışık bağlanma kişinin çocukluğunda veya geçmişinde çok fazla ihmale uğramasından ve çok fazla korku hissetmesinden kaynaklanan bir bağlanma stilidir. Çocuklar küçük yaşlarda hissettikleri duyguları anlamlandıramazlar bu yüzden de model olarak aldığı kişilerin-ebeveynlerin- tutumlarını taklit ederek büyür ve bunu yetişkinlik dönemine kadar öğrenmiş olurlar. Böylece ilişkilerinde bu kişiler bazen çok yakın ve bazen çok soğuk tutum sergilemesiyle ortaya çıkan bir dengesizlik durumu söz konusudur. Ayrıca bu bağlanma türüne sahip kişilerin; bencillik, sorumluluklarını yerine getirememe, partnerinin duygusal ihtiyaçlarını karşılayamama veya görmezden gelme gibi özellikleri vardır.
Bağlanma stilleri neden önemli?
Bağlanma türleri en başta da bahsedilmiş olduğu gibi doğumumuzdan ölümümüze kadar hayatımızın her basamağında bizi yakından ilgilendiren bir konudur. Çünkü hayatta var olduğumuz sürece bir şekilde diğer insanlarla bir iletişim dolayısıyla bir ilişki içerisinde kendimizi buluyoruz.
İlişki içerisinde olduğumuz, çevremizdeki tüm insanlara ise küçük bir çocukken ilişkilerden gördüğümüz ve öğrendiğimiz kadarını uygulamaya başlıyoruz. Anne ve babamızdan bize karşı gördüğümüz davranışların sonucunda kendimize ister istemez bir değer biçiyor ve tüm ilişkilerimizde bu değeri arıyor ya da bu değeri veriyoruz. Bir noktada ilişkilerimizi belki tıkandığını, hep olumsuz bittiğini görüp kendimize “nerede yanlış yapıyorum?” sorusunu sorarken buluyoruz. Hayatımızda yaşadığımız her şeyin doğduğumuz evden çıkmış olduğunu fark etmeliyiz. İlişkiler de tamamen bununla ilgili. Çocukluğunuzdan, bu zamana getirdiğiniz tüm o bilinçaltı kodlamaları. İşte tam da bu noktada, bağlanma stilimizi bilmek ve bunun üzerine yoğunlaşmak çok önemli.
Bağlanma stilimi nasıl değiştirebilirim?
Bağlanma stiliniz her ne kadar çocukluğunuzdan bu yana sizin en derin bilincinize yerleşmiş olsa da her zaman bilinçaltımızda yatan olumsuz kalıpları kırmak için bir fırsat vardır. Bağlanma stilinizde sizi yoran ve ilişkilerinizin sizi sürekli üzmesine, tüm çabalara rağmen bitmesine yol açıyorsa eğer bunu değiştirebilmek için yapabileceğiniz başlıca yollar bulunmakta.
- İlk olarak bir terapiste başvurmanızda fayda var çünkü bağlanma stilleriyle çalışmak oldukça zor bir süreçtir.
- Bağlanma stilinizin ne olduğunu fark etmelisiniz.
- Duygularınızı partnerlerinizle paylaşmalısınız.
- Ne hissetmek istediğinizde nasıl davranışlar içerisinde bulunduğunuzu gözlemleyin.
- Ruhunuzda eksik kalan yanlarınızı tamamlayacak, tek başınıza gerçekleştirebileceğiniz (spor, dans etmek, kitap okumak, yürüyüşe çıkmak gibi) aktivitelere odaklanın.
Farkında olup da isim koyamadığım şeylere cevap tarzında müthiş bir yazı olmuş, bayıldım!!
Çok teşekkürler 🙌🏼
Anne ve baba figürünün hayatımızda ne kadar büyük etkilere sahip olduğunu bir kez daha görmüş olduk…
Kesinlikle 🙏🏼
Çok bilgilendirici bir yazı olmuş👏🏻Kaleminize sağlık📝
Çok teşekkürler , daha bilgilendirici yazılar da olucak 🙌🏼
Insanlarin tutum ve davranislarina ailenin katkisini bir kez daha bu cok faydali yaziyla ogrendim ve kendimle alakali farkindaliga ulastim. Cok tesekkurler
Ben teşekkür ederim 🙏🏼