İnsomnia, uyku için yeterli olanak olmasına rağmen devamlı bir şekilde uykuya dalmada, uykuyu sürdürmede, kaliteli uyumada güçlük ve bunun sonucunda gün içinde işlevselliğin bozulmasına neden olan bir uyku bozukluğudur. Erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülür. İnsomnia kronik ya da akut olabilir. Kronik insomnia da uykusuzluk alışkanlık haline gelmiştir. Akut insomnia ise dönemsel etkenlere bağlıdır. Genellikle 1 haftadan az sürer.
İnsomnia nedenleri
- Uykuyla ilgili işlevsel olmayan inanışlar, tutumlar, beklentiler, yorumlar duygusal uyarılmaya ve uykusuzluğa neden olan davranışlara yol açar. Bu davranışlar da uykusuzluğa neden olur.
- Stres her şey de olduğu gibi uykusuzlukta da en önemli faktörlerden biridir.
- Obsesif, kontrolcü, uykuda kontrol kaybı yaşayacağından korkan insanlar uykusuzluktan daha çok yakınırlar.
- Sosyal ya da mesleki çevre de yaşanan değişiklikler.
- Beynin hipotalamus bölgesinde (HPA) yüksek aktivite uykusuzluğun biyolojik sebeplerinden biridir.
İnsomnia tedavisi
İnsomnia psikoterapi süreciyle ya da ilaç tedavisiyle tedavi edilebilen bir uykusuzluk bozukluğudur. Psikoterapi sürecini kapsayan en önemli tekniklerden biri bilişsel davranışçı tekniktir. Bu teknikteki uyku hijyeni kuralları davranışçı teknikler içinde en işlevsel olanıdır. Bu uyku hijyeni kurallarından birkaç tanesi;
- Yalnızca uykunuz geldiğinde yatmaya gidin.
- Uykunuz gelince yatmayı ertelemeyin.
- Yatar yatmaz ışığı kapatın.
- Yatakta tv izlemeyin, kitap okumayın.
- Yattıktan 20 dakika kadar hala uykuya dalamadıysanız, yataktan çıkın başka bir odada başka bir şey ile ilgilenerek gevşeyin, uykunuz gelince tekrar yatağa dönün.
- Her gün (tatil günleri dahil) saatin alarmını aynı saate kurun. Uyanınca yataktan çıkıp günlük aktivitelere başlayın.
- Gün içinde uyuklamayın.
- Bir önceki gece iyi uyumadığınız da, ertesi gündüz saatlerinde telafi uykusu uyumayın.
- Uyku kaçıracak yiyecek ve içeceklerden uzak durun (kafein, uyarıcılar, alkol, madde)
Psikoterapi de kullanılan bilişsel davranışçı müdahaleler işe yaramadıysa ilaç tedavisine başlamakta yarar vardır. Ancak en etkili yöntem terapi ve ilaç tedavisinin birlikte devam ettiği yöntemdir.
Burada anlatılanların bilgi amaçlı olduğunu ve ilaç kullanımı bir uzmana göründükten sonra kontrollü bir şekilde başlaması gerektiğini unutmayın.
