Öykücü Garrison Keillor tarafından kurulan kurgusal kasabada; “bütün kadınlar güçlü, bütün adamlar yakışıklı ve bütün çocuklar ortalamanın üstündedir.” Kasabada yaşayan bütün insanlar kendini ortalamanın üstünde görürler. Pekala, kendimizi ortalamanın üstünde görmek bir özgüven belirtisi midir? Yoksa yanıltıcı kibrimiz midir?
Bu yanıltıcı üstünlük, Wobegon Gölü teorisinin çıkış noktasıdır. “Ayna ayna, söyle bana var mı bu dünyada benden güzeli?” işte bu kötü kraliçenin çok mühim sorusu!
Bir çok psikolojik araştırma sonucunda görüyoruz ki, kötü kraliçenin kibrinden gerçek hayatta çoğumuzda belli bir miktarda vardır. Ortalama bir insan popülerlikten, güzellikten, hafıza ve zekaya kadar kendini çoğu insandan üstün görür. Bu üstünlük düşüncesi iş hayatından, mesleklere kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Çoğumuz insanları tanımadan, görür görmez tahminlerimize başlarız, “ben hepsinden daha akıllıyım, ondan daha iyi araba kullanırım.” veya “sigara başka insanları kanser yapar ama ben olmam.” Bu yanlı kendimize olan mantıksız güvenin veya kibrin (burası oldukça yoruma açık) insanlığımıza özgü zaafımızın nedeni olduğu düşünülmektedir. Bu yanıltıcı üstünlük “Wobegon Gölü Etkisi” olarak bilinir.
görsel kaynak: unsplash
Ayrıca Wobegon Gölü Etkisinin bir ikizi vardır. Bu ikiz teorinin ismi “ortalamadan daha kötü” adını taşımaktadır. Bu bizim tek tekerlekli bisiklete binmek veya el çabukluğu gibi sıra dışı ve zor işlerde başkalarına kıyasla daha kötü olacağımıza dair olumsuz ve çarpık inancımızdır. Çoğumuz böyle zor işlerde diğerlerinden daha kötü olacağımız, ortalamanın altında kalacağımız düşüncelerine kapılırız. Bunun tahmini nedeni, başkalarının da aslında ne kadar zorlandığını kabul edemememizdir. Sandığınız kadar yakışıklı ya da güzel olmayabilirsiniz ama diğer insanlardan daha akıllı veya pratik olduğunuzu hiç düşündünüz mü? Wobegon Gölü etkisinin o müthiş yanıltıcı üstünlüğünden çıkıp gerçek hayata döndüğümüz zaman, yeteneklerimizin ve bizi diğerlerinden ayıran özelliklerimizin farkına vardığımızda oldukça şaşırabiliriz! Şimdi gerçekten düşünelim Garrison Keillor tarafından kurulan kurgusal kasabaya ihtiyacımız var mı? 🙂
görsel kaynak: unsplash