Türbülans nedir? Uçak türbülansa girerse ne olur? Türbülans uçak düşürür mü? Türbülans anında ne yapılır? Sorularının cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.
Türbülans nedir sorusunun halk dilinde cevabı hava boşluğundan kaynaklı sarsıntı olsa da aslında anlamı uçağın havada coğrafi ya da meteorolojik olaylar sebebiyle kontrol edilemeksizin sallanmasıdır. Türbülansın oluşmasına rüzgar, hava hareketleri, sıcak-soğuk havanın yer değiştirmesi yüksek irtifa neden olabilmektedir.
Türbülans çeşitleri nelerdir?
Türbülans çeşitleri dikey ve yatay olmak üzere 2 çeşidi bulunmakta.
Dikey türbülans, uçağın kontrol dışı biçimde aşağı yukarı hareket etmesine neden oluyor. Dikey türbülansa yağmur getiren bulutlar neden olabilmektedir. Havacılıkta Cumulonimbus (CB) diye adlandırılan elektrik yüklü bulutlar oldukça kuvvetli sarsıntılara neden olabilmekte. Pilotlar, bu bulutların içine girmemek için zaman zaman rota değişikliği yapmaktadır. Yeryüzünde engebeli bölgelerde oluşan mekanik türbülans da tehlikeli olarak kabul ediliyor. Özellikle yüksek dağların üzerinde oluşan “dağ dalgaları” uçakların aniden metrelerce savrulmasına neden olabiliyor.
Yatay türbülans ise rüzgarın çok ani yön değiştirmesiyle görülebiliyor. “Hamle” olarak isimlendirilen bu yön değiştirmenin, yapılan ölçümlerde saniyede 30 metreye kadar ulaştığı durumlarla karşılaşılabiliyor.
Bir de uçakların oluşturduğu girdap türbülansları vardır. Büyük uçaklar büyük girdaplar oluştururken, küçük uçaklar büyük uçakların geride bıraktıkları girdaplarla karşılaştıkları durumda daha çok etkilenirler. Bu yüzden iki uçak arasındaki en az mesafeyi belirleyen kurallar vardır.
Şiddetlerine göre türbülans çeşitleri nelerdir?
Hafif türbülans: En yaygın türbülans çeşididir ve hemen hemen her uçuş sırasında hafif türbülanslar olur. Bazı yolcular bu sarsıntıları hissetmezler bile.
Orta dereceli türbülans: Elinizdeki içecekler dökülüyorsa bu bir orta dereceli türbülanstır. Panik yapmadan kemerlerinizi bağlı tutmanız yeterlidir.
Ağır türbülans: Ağır türbülanslar da yolcular sarsılırlar ve yaralanmalar görülebilir. Pilot anlık olarak uçağın kontrolünü kaybedebilir ancak hemen tekrar kontrolü sağlar.
Ekstrem türbülans: Bu tür türbülanslara çok nadir olarak rastlanılır. Pilot mutlak suretle uçağın kontrolünü kaybeder ve bir uçak kazasının görülme riski oldukça yüksektir.
Türbülans uçak düşürür mü?
Günümüzde uçaklar çok sağlam yapılmaktadırlar. Modern ticari uçaklar, son 40 yıl da yaşanan en güçlü türbülansın bile daha şiddetlisine dayanıklı olarak tasarlanmaktalardır.
Yine de şiddetli türbülansların uçaklara önemli zararlar vermesi olasıdır, ancak bu çok nadir görülebilecek bir olaydır. Hele de böylesine bir türbülansın uçağın düşmesine sebep olma ihtimali çok daha düşüktür. 1993 yılında şiddetli türbülans bir kargo uçağının motorlarından birini parçalamış ancak yine de uçak güvenli bir şekilde inebilmiştir.
Türbülans anında ne yapılır?
Türbülansı engellemek günümüzde imkansız olsa da türbülans sırasında bazı önlemler alarak olumsuz etkilerinden korunabiliriz.
- Uçağın kanatlarına yakın olan koltukları tercih etmek
- Türbülans anında mutlaka yerinizde oturmalı ve emniyet kemerinizi bağlı tutmalısınız
- Oksijen maskelerinin açıldığı durumlarda paniğe kapılmadan önce kendi maskenizi sonra çocuğunuzun ya da diğer yakınlarınızın maskelerini takınız
- Türbülans anında kabin ekibinin uyarılarına uyunuz
- Eğer türbülans anında elinizde veya masanızda çay ve kahve gibi sıcak içecekler bulunuyorsa, bunları kabin memurlarına vererek yanma ve yaralanma riskini azaltabilirsiniz
- Yanında çocukları bulunan yolcuların çocuk koltuğu kullanmaları ve onların da emniyet kemerlerini bağlı tutmaları türbülans anında hayat kurtarıcıdır
