Çoğu insan yaralandığında veya bir kaza olduğunda panikle davranarak ilk müdahaleleri gerçekleştirir. Fakat bunların çoğunu bilinçsizce yapar ve bu sebeple farkında olmadan daha çok hasara sebep olur. Başımıza sıkça gelen olaylarda veya ansızın olan kazalarla karşılaştığımızda en doğru davranışları yazımızı okuyarak öğrenebilirsiniz.
1. Yaraya oksijenli su, tuzlu su veya alkol dökmek
Oksijenli su yaraya uygulandığında dokuların birbirine bağlanmasını önler ve yaranın iyileşme sürecini aksatır. Tuzlu su ve alkol ise sağlıklı hücreleri kötü etkiler, ayrıca acı ve şok etkisini arttırabilir veya yanma yapabilir. Yarayı temiz su ile yıkadıktan sonra antibiyotikli yara kremi sürerek ve yaranın üstüne bant ve/veya bandaj takmadan tedavi etmek doğrudur. Yaraların üstü kapatıldığı takdirde nemli kalacağı için iyileşme süreci uzayacaktır.
2. Birine kalp masajı yapmak
Bilinçsizce yapılan kalp masajı insanın kaburgalarının kırılıp akciğerlerine ve kalbine batmasına sebep olacak kadar ciddi zararlar verebilir. Eğer etrafta doktor bulunmuyorsa ve kişinin nabzının atmadığından eminsek kalp masajı yapılmalıdır. İlk etapta ambulansı arayıp, gelene kadar ki sürede dakikada 100 kez olacak şekilde uygulanmalıdır.
Eğer bir bebeğe uygulanıyorsa el yerine parmaklar yardımıyla ve farklı bir yoğunlukta uygulanmalıdır. Ağızdan ağıza yapılan yapay solunum kalp atışının ardından yapılmalıdır. Diğer bir seçenek ise 30 kez kalp masajı ve ardından 2 nefes verilip tekrar başa dönülmesidir.
3. Parasetamolü isteğe bağlı kullanmak
Parasetamol yaygın kullanımı olan ağrı kesici ve iltihap sökücü bir ilaçtır. Fakat yüksek dozda kullanımı karaciğer ve böbrek yetmezliğine kadar gidebilir. Yetişkinler için önerilen günlük doz 4 gram olup tek seferde 1 gramlık kullanılması önerilir.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise Parasetamolün soğuk algınlığı ve grip ilaçları başta olmak üzere diğer ilaçlarında içerisinde bulunduğundan, bu tarz ilaçlar kullanırken ayrıca parasetamol almak doz aşımına sebebiyet verebilir.
4. Burun kanamasında başı yukarı kaldırmak ya da sırtüstü yatmak
Eğer başınızı yukarı kaldırırsanız veya sırtüstü yatarsanız kan basıncınız artar ve kanamanın boyutunu anlamayacağınız için akciğerlerinize kan gidebilir veya kusabilirsiniz. Basıncı düşürmek için başınızı düz tutun ve ardından burnunuza soğuk tutun ve sonrasında burun deliklerinizi sırasıyla 15 dakika kadar parmaklarınızla kapalı tutun.
Eğer kanama durmazsa tekrar edebilirsiniz. Uygulama yapmanıza rağmen geçmiyorsa veya ciddi bir yaralanmadan ötürü kanamanız var ise ambulansı aramak en doğrusu olacaktır.
5. Kaza yapan araçtan yaralı kişiyi rahat etmesi için araçtan çıkartmak
Trafik kazalarının çoğunda ölüm boyun ve omurilik yaralanmalarından meydana gelmektedir. Bu yüzden kaza sonrası yaralıyı hareket ettirecek en ufak müdahale ölümle veya felç ile sonuçlanmalara sebebiyet verebilir.
Eğer kaza sonrasında başından, boynundan ya da omuriliğinden yaralanmış birine denk gelirseniz (örneğin; kazayı geçiren kişi kanaması olmamasına rağmen bacağını hissetmiyorsa) ambulansı arayın ve gelene kadar nefes alış verişini takip etmeye çalışın.
6. Zehirlenme şüphesi varken mide bulantısı önleyici ilaç kullanmak
Mide bulantısı önleyici ilaçlar yemek borusuna zarar verebilir bu da kusmuğun akciğerlere dolmasına sebep olur. İnternetten bulduğunuz çözümleri denemek durumu daha kötüleştirebileceği için (örneğin; doz aşımı veya alkol zehirlenmesi gibi durumlar profesyonel yardım alınmadığı takdirde 1 saat içerisinde ölümle sonuçlanabilmektedir.)
Eğer zehirlenme tehlikesi var ise ambulansı aramak ve semptomları tarif edip tahminen neyin zehirlenmeye sebebiyet verdiğini söylemek ve beklerken neler yapılabileceğini öğrenmek ve söylenenleri uygulamak en iyisi olacaktır.
7. Her kanamayı turnike ile durdurmaya çalışmak
Doğru şekilde yapılmayan veya gereksiz yere yapılan turnike bacaklarda aşırı basınca sebep olur ve bu durum kanamayı durdurmayacağı gibi kan dolaşımını da engelleyerek kangrene sebep olabilir. Eğer ölüm riski uzvu kaybetme riskinden yüksek değilse ambulans gelene kadar kanayan bölgeye gazlı bez veya temiz bir kumaş parçası ile baskı uygulanmalıdır.
8. Nöbet geçiren birinin ağzına kaşık koymak veya dilini çekmek
Nöbet geçiren birinin ağzına bir şey konulmamalıdır çünkü kişi dilini koruma refleksi ile konulan cismi yutmaya veya çıkartmaya çalışacaktır. Kendi kendine titremekte olan veya ten rengi morlaşan birine eğer ki durum sadece kendi hareketini kısıtlıyorsa ve kendine aşırı derecede bir zarar vermiyorsa müdahale etmek iyi değildir.
Yapılacak en doğru davranış ambulansı aramak ve etrafında ve kendine zarar verebileceği şeyleri kaldırmaktır. Nöbet sırasında dilini ısırmak normal sayılan bir davranıştır ve insan kendi dilini yutamayacağı için endişelenecek bir şey yoktur. Nöbet geçtikten sonra kişiyi düz bir şekilde yatırmak doğru olacaktır.
9. Yılan veya zehirli bir böcek tarafından ısırılan bölgeyi emmek
Zehiri emerek çıkartmak salyanızla karışıp zehirin mukusa karışmasına olanak sağlar ve bu durum zehirin yayılmasını önleyemeyeceği gibi akciğer ödemine ya da kalp durmasına sebep olabilir. Eğer zehirli bir yılan veya böcek tarafından sokulursanız yere düz bir şekilde uzanın ve ısırılan bölgenin kalp hizasından yukarıda olmasına dikkat edin. Ardından ambulansı arayın ve ne tarafından ısırıldığınızı söyleyin. Beklerken bolca su içmeyi unutmayın.
10. Hasta veya yaralanmış birini en yakın hastaneye götürmek
Hasta veya yaralı birini kendi imkanlarınızla en yakın hastaneye götürmek yerine ambulansı arayıp durumu anlatmak ve gelmesini beklemek en doğrusu olacaktır.
Kaynak
