Zeka testi ilk olarak Alfred Binet tarafından hazırlandı. Binet’in zeka testini oluşturmasındaki amacı normal ve yetersiz düzeyde olan çocukları birbirinden ayırabilmekti. Bu ayrım yapıldıktan sonra zeka kapasitesi düşük çıkan çocuklar daha özel ilgi görebilecekleri okullara ayrılabileceklerdi. Bu mantıktan yola çıkılarak “Binet Ölçeği” ortaya çıkmıştır. Binet’i zeka testini geliştirirken en çok düşündüren konu zeka puanı düşük çıkan çocukların “aptal”, olarak damgalanabilecek olmasıydı.
Kısa süre sonra Binet ölçeği kullanımı hızla yaygınlaştı ve Amerikan eğitim sisteminde bir parça haline geldi. Zeka testleri önüne geçilemez bir şekilde yaygınlaşmasıyla, 1989 yılında en önemli keşiflerden biri olarak yerini aldı. IQ testlerinde değinmemiz gereken çok önemli bir nokta var.
Neye göre, kime göre? Zeka nedir, ölçülen nedir?
Derslerinde çok başarılı olan kişi midir zekası yüksek olan? Peki derslerinde çok başarısız olduğu halde müzik, resim, spor yeteneğinde çok iyi olan bir insanın zekası hakkında nasıl bir yorum yapabiliriz? Matematik konularında bilgisiz olan bir kişiyi zeka testindeki soruyu cevaplayamadığın da ya da yanlış cevapladığında IQ’su düşük olarak mı tanımlamalıyız yoksa bilgisiz olarak mı?
Kişi bilgili de olabilir fakat zeka testindeki soruyu çözdüğü esnada kaygılı, ya da okuduğunu anlamayacak bir ruhaniyet içinde olabilir. Yapılan bir çok araştırmada zeka testinin yapıldığı ortam, koşullar, kişinin duygusal durumunun testin sonucunda 15 puana yakın sapmaya yol açabileceğini öne sürüyor. Gördüğünüz gibi bu konuda oldukça düşünülmesi gereken yerler mevcut. Aslında yazdıklarım içeriği hakkında, cevaplarını barındıran bir soru yığını diyebilirim.
Binet’in zeka testini geliştirirken kaygı duyduğu bu konuda, kaygılanmasına fazlasıyla hak veriyorum. Zeka testleri gerektiği durumlarda profesyonel kişiler tarafından elbette ki yapılabilir. Fakat çocuğunuzun zekasını, kendi zekanızı keyfi olarak ölçmek istemeniz ve alacağınız sonuç sizi yanlış şekilde yönlendirip hayal kırıklığına uğratabilir; çocuğunuzun öz güveni zedelenebilir.
Son zamanlarda sıkça gördüğüm internet üzerinden yapılan zeka testi adı altında sorulan sorulara hiç değinmiyorum bile; böyle bir durum kesinlikle doğru değildir. Zeka testlerini eğitimini almış olan psikologlar uygulayabilir. Yanlış yerlere itibar etmemenizi ve böyle bir düşünceniz varsa bu işin uzmanı olan psikologlara danışmanızı öneririm.